Podstawę do oszacowania wartości dodanej generowanej w polskiej gospodarce w wyniku rozgrywek PKO Bank Polski Ekstraklasy stanowił połączony efekt wydatków kibiców w związku uczestnictwem w meczach i rocznych wydatków klubów. Te ostatnie w sezonie 2024/25 wyniosły 1,1 mld złotych, co przełożyło się na wartość dodaną generowaną w polskiej gospodarce po stronie klubów w kwocie 948 mln złotych. Ponadto, na podstawie badania przeprowadzonego wśród kibiców określono roczny poziom ponoszonych przez nich kosztów na uczestnictwo w meczach (z wyłączeniem kosztów biletów i karnetów, ujętych w wyliczeniach po stronie przychodów klubowych) na ponad 715 mln złotych.

“Ekstraklasa ma znaczący wpływ na polską gospodarkę, stymulując konsumpcję poprzez wydatki kibiców i klubów, co przekłada się na rozwój lokalnych biznesów w miastach, w których zlokalizowane są te drużyny. Kluby piłkarskie są także ambasadorami swoich miast, zwiększając ich rozpoznawalność i przyciągając turystów, ale również wpływają na wzrost zatrudnienia” - mówi Witold Orłowski, główny doradca ekonomiczny PwC Polska.

Jak wynika z przeprowadzonego przez PwC badania ankietowego, statystyczny kibic Ekstraklasy wydaje w związku z uczestnictwem w meczu swojej drużyny ok. 227 złotych. Składa się na to m.in. 55 złotych na produkty spożywcze, napoje i usługi gastronomiczne, 61 złotych na transport i 91 złotych na inne wydatki związane z meczem (z pominięciem kosztów zakupu biletów i karnetów, które zostały uwzględnione w analizie w przychodach klubów). Po zestawieniu tych kwot ze średnią frekwencją na stadionach, eksperci oszacowali, że roczne wydatki kibiców sięgają ponad 911 mln złotych.

Główne sektory gospodarki, czerpiące największą wartość dodaną z działalności klubów Ekstraklasy, to:

·         Handel detaliczny

·         Działalność sportowa

·         Działalność rozrywkowa i rekreacyjna

·         Usługi gastronomiczne i związane z zakwaterowaniem

·         Usługi transportowe

·         Usługi ochroniarskie i administracyjne 

“Raport pokazuje, że choć rozgrywki PKO Bank Polski Ekstraklasy kręcą się wokół piłki, mają potężny ekonomiczny wpływ na różne sfery życia w naszym kraju. To wpływ na polskie PKB na poziomie 1,7 mld zł rocznie, przy jednoczesnym zwiększaniu przychodów podatkowych państwa w ciągu roku o niemal 0,6 mld zł. Co szczególnie istotne, aż 9,3 tys. osób zyskuje zatrudnienie dzięki całej maszynie, która towarzyszy zmaganiem 18 klubów na boiskach Ekstraklasy” - mówi Marcin Animucki, prezes zarządu Ekstraklasa SA.

„Nie możemy także zapominać, że pozytywny wpływ naszej ligi na otoczenie jest znacznie większy i ma wymiar także społeczny. Kluby pełnią ważną rolę dla regionów, są centrum integracji lokalnych społeczności i powodem do dumy. Co więcej, kluby na masową skalę podejmują aktywności ukierunkowane na wpajanie pozytywnych postaw młodym ludziom poprzez promowanie zdrowego stylu życia i zachęcania do aktywnego uprawiania sportu. Prowadzą także działania wychowawcze, ucząc dyscypliny i kształtując od najmłodszych lat ducha fair play. Są to wartości trudne do wypracowania w innym środowisku. Z poziomu ligi inwestujemy rocznie w kształcenie dzieci i młodzieży ponad 25 milionów złotych, a niemałe środki dokładają także same kluby. Długofalowo te aktywności można będzie przeliczyć na wielomiliardowe oszczędności w służbie zdrowia” - dodaje Animucki.

Rozgrywki Ekstraklasy w Polsce przyczyniają się do stworzenia i utrzymania niemal 9,3 tys. miejsc pracy. Składa się na to 4,7 tys. miejsc pracy stworzonych dzięki działalności klubów oraz 4,6 tys. miejsc pracy wytworzonych w związku ze zwiększoną aktywnością ekonomiczną kibiców i ich wydatkami.

Klub, który przoduje pod względem wartości dodanej, to Legia Warszawa, dysponująca największym budżetem w lidze. Odpowiadała za ponad 18,4% wartości dodanej całej Ekstraklasy w trakcie jednego roku, czyli 306,8 mln złotych. Na drugim miejscu znalazł się Lech Poznań z blisko 206,7 mln złotych wartości dodanej (12,4% całej ligi), na trzecim zaś Pogoń Szczecin (141,6 mln złotych, 8,5%).

“W celu dalszego rozwoju polskich klubów piłkarskich w długofalowej perspektywie opracowaliśmy zestaw rekomendacji, bazujących na najlepszych praktykach zagranicznych lig oraz doświadczeniu firm z sieci PwC. Po pierwsze stawiamy na regularny dialog pomiędzy klubami, prowadzony i moderowany przez Ekstraklasę. Wypracowane przy okazji takiej platformy wspólne inicjatywy, projekty partnerskie czy oferty sponsorskie przyczynią się tylko i wyłącznie do wzmocnienia Ekstraklasy jako całości” - mówi Paweł Oleszczuk, dyrektor w PwC Polska.

Pod względem udziału wartości dodanej w PKB miast, w których znajdują się kluby Ekstraklasy, najwyżej plasuje się Zagłębie Lubin, które generuje 1,2% PKB Lubina. Następny w klasyfikacji jest Górnik Zabrze z udziałem na poziomie 0,8% PKB Zabrza. Kolejne miejsca zajmują Raków Częstochowa, Korona Kielce i Stal Mielec, których wkład w PKB swoich miast oscyluje wokół 0,4% PKB.

Mecze piłkarskie przyciągają dużą liczbę widzów, budując przy tym rozpoznawalność miast. Ruch turystyczny związany z meczami Ekstraklasy w sezonie 2024/25 sięgnął według szacowań ekspertów PwC Polska ponad 1,8 mln osób, z czego ponad 450 tys. stanowiły wyjazdy osób mieszkających poza regionem, w którym odbywa się mecz.

Oznacza to, że kibice podróżujący na mecze stanowili 11% uczestników wszystkich sportowych imprez masowych w 2023 roku i blisko 2,5% wszystkich prywatnych wyjazdów turystycznych Polaków w tym samym okresie. Łącznie, ruch turystyczny związany z meczami generował popyt o wartości ponad 530 mln złotych – równowartość blisko 5% wydatków Polaków na usługi związane z rekreacją i turystyką w 2023 roku.

“Jedno z najbardziej sprawdzonych działań, jakie mogą podjąć kluby, to jeszcze większa inwestycja w organizację dnia meczowego. Wzbogacenie wydarzenia o liczne atrakcje dla kibiców, strefy gastronomiczne czy efektowne oprawy wizualne wspomoże rozwój klubu i marki, zwiększy lojalność kibiców, ale także przyciągnie sponsorów i partnerów biznesowych. Przesunięcie nacisku z warstwy wyłącznie sportowej na społeczno-kulturalną pozwoli na stworzenie dodatkowych źródeł przychodów oraz budowanie długoterminowej popularności i konkurencyjności wydarzenia” - mówi Julia Otwinowska, menedżerka w PwC Polska.

Rekomendacje ekspertów PwC Polska dotyczą także dwóch obszarów związanych z wydatkowaniem środków publicznych, jak i zbudowania systemu zachęt dla firm prywatnych do inwestowania w sport i kulturę.

Uspójnienie zasad w zakresie wydatkowania środków publicznych przez kluby Ekstraklasy mogłoby się przyczynić do zwiększenia transparentności, budowania zaufania wśród interesariuszy i wzmocnienia pozycji na rynku. Na podstawie wymiany doświadczeń i dyskusji pomiędzy klubami, możliwe byłoby opracowanie katalogu dobrych praktyk wskazujących najbardziej efektywne sposoby wydatkowania środków publicznych - np. w kontekście inwestycji w infrastrukturę stadionową, rozwój akademii czy edukację i profesjonalizację kadry menedżerskiej.

Wprowadzenie zachęt, które skłaniałyby firmy prywatne do inwestowania w sport i kulturę poprzez możliwość ujęcia takich wydatków w kosztach uzyskania przychodów, mogłoby doprowadzić do zwiększenia zaangażowania kapitału prywatnego w finanse klubów i dywersyfikacji struktury rynku sponsoringowego w Polsce. Przykładem kraju, gdzie podobne rozwiązania są stosowane, jest Wielka Brytania, gdzie firmy mogą odliczać wydatki na sponsoring sportowy jako koszty operacyjne, co zachęca do większego zaangażowania w finansowanie sportu na poziomie lokalnym i krajowym. Dzięki zwiększeniu ogólnej puli środków sponsoringu, zarówno sport, jak i kultura, mogłyby uzyskać bardziej stabilne i zróżnicowane źródła finansowania.